Lezingen kunst
Russische iconen
Wie een Russische kerk bezoekt kan niet om de iconen heen. De afbeeldingen van Bijbelse figuren, Bijbelse taferelen en heiligen hebben een belangrijke plaats in de religieuze beleving in de Russisch-Orthodoxe kerk. Bij geboorte, doop, huwelijk of andere belangrijke levensgebeurtenis wordt door gelovigen vaak een icoon geschonken. Iconen worden op houten panelen geschilderd en het schilderen ervan wordt als een religieuze activiteit beschouwd. Bij het schilderen ervan staat in tegenstelling tot andere kunst niet creativiteit en originaliteit centraal, maar juist uniformiteit en overeenstemming met bestaande iconen. In deze lezing kijken we naar de opkomst van de Russische iconenscholen uit de Grieks-Byzantijnse iconentraditie en hoe deze in de loop der eeuwen een eigen stijl ontwikkelden.
Een virtuele rondleiding door de Hermitage
Aan de oevers van de Neva in Sint-Petersburg ligt het Winterpaleis. Het werd tussen 1752 en 1762 gebouwd in opdracht van tsaritsa Catharina I. Eeuwenlang woonden de tsaren tussen de groene muren van dit paleis. Catharina de Grote begon met het aanleggen van een grote kunstcollectie toen ze honderden werken verwierf uit handen van de Pruisische handelaar Johann Ernst Gotzkowsky die een graanlevering uit Rusland niet kon betalen en zijn schuld afkocht met Oude Meesters. In de loop der eeuwen groeide de collectie van de Hermitage uit tot een collectie vanzo’n 3 miljoen objecten. Er is kunsten archeologische vondsten uit de Oudheid (waaronder Egypte), de Middeleeuwen, de Vroegmoderne tijd en de 19e eeuw, zowel uit het westen als het oosten. De Hermitage is een waar walhalla voor kunstliefhebbers. In deze lezing neem ik u mee door de collectie en de geschiedenis van het gebouw.
Ivan Kramskoj
De Russische kunstschilder en kunstcriticus Ivan Kramskoj is één van de oprichters van de kunstbeweging van de Peredvizjniki (De Trekkers). In hun realistische schilderijen werd sociaal onrecht aan de kaak gesteld. Kramskoj was een veelzijdig schilder die portretten van bekende Russen (Lev Tolstoj, Pavel Tretjakov) maakte maar ook religieuze thema’s aansneed zoals in zijn werk ‘Christus in de Woestijn’ waarin het lijden en de zelfopoffering van Christus centraal staat. In deze lezing kijken we naar het leven en de werken van Ivan Kramskoj en naar zijn leidende rol binnen de Peredvizjniki.
Ilja Repin
De schilder Ilja Repin is één van de belangrijkste vertegenwoordigers van het Russische negentiende-eeuwse realisme. In zijn leven maakte hij enorme culturele, sociale en politieke veranderingen mee, van de tijd van de Russische autocratie tot de Oktoberrevolutie en het aanbreken van de Sovjet-Unie. Repin, geboren als zoon van een horige boer die na zijn bevrijding paardenhandelaar werd, groeide uit tot een schilder met internationaal aanzien die de Russische schilderkunst wereldwijd onder de aandacht bracht. Repin is één van prominentste vertegenwoordigers van de kunstbeweging van de Peredvizjniki (De Trekkers). In hun realistische schilderijen werd sociaal onrecht aan de kaak gesteld. Zijngrote,soms controversiële werken, getuigen van de harde levens van de boeren, het lot van revolutionairen en de Russische geschiedenis. Daarnaast schilderde hijportretten van enkele van de grootste culturele figuren van het land, zoals Tolstoj, Toergenev, Tretjakov, Pavlov, Mussorgski en Gorki.
Kunst in de Sovjet-Unie: van Agitprop tot Socialistisch Realisme
Vanaf het ontstaan van de Sovjet-Unie waren kunst en politiek nauw met elkaar verbonden. De communistische machthebbers vonden dat kunst dienend moest zijn aan de belangen van de arbeidersklasse en de nieuwgevormde staat. In deze lezing kijken we naar de kunst uit de Sovjetperiode, naar de kunstenaars die binnen de grenzen die de staat stelde hun kunst maakten en naar degenen die hun creativiteit juist buiten die kaders probeerden te uiten.
© 2024 Harmen Schoonekamp | contact |
" Pas als filosofen koningen zijn of de koningen en prinsen van deze wereld hun ziel door filosofie laten leiden, pas als politieke macht en filosofie in één persoon samenvallen, pas dan kunnen de staten en de mensheid zich ontdoen van de kwaden die hen plagen en vol levenslust het zonlicht aanschouwen. "